Đá Thạch Anh

Giới thiệu:

Thạch anh là một khoáng sản rất phổ biến, một hợp chất hóa học gồm silic và oxy, SiO_{2, ­}thường được gọi là silica.

Nếu ở dạng nguyên chất, thạch anh là một vật liệu tinh thể cứng không màu, và trong suốt giống như ly. Những tinh thể đá nổi tiếng – những lăng trụ sáu cạnh với một hình chóp sáu cạnh ở mỗi đầu- là những tinh thể thạch anh tốt.

Thạch anh xuất hiện với rất nhiều màu sắc, như thạch anh tím (màu tím), thạch anh vàng (màu vàng), thạch anh khói (màu xám, nâu và đen). Nó cũng xảy ra ở dạng đặc với những tinh thể không thể nhìn thấy, như đá mã não nhiều màu sắc và a lửa màu xám

Thạch anh là một khoáng chất tạo đá quan trọng, là thành phần của nhiều loại đá phổ biến như a granit.

Từ “Quarz” (chữ “t” mất đi có chủ ý) được biết đến từ văn học Âu châu về sự khai mỏ vào thế kỷ 14. Nó có thể bắt nguồn từ tiếng Đức hoặc tiếng Xla-vơ.

Sự đa dạng của thạch anh

Thạch anh rất đa dạng khác nhau cả về hình dạng và màu sắc. Nó xuất hiện với khối lượng lớn, nốt dày đặc hoặc tinh thể trong hốc đá. Thạch anh không màu nếu ở dạng tinh khiết, nhưng có thể có màu do sự vùi lẫn trong các khoáng chất khác hoặc trong các môi trường có dấu vết tích hợp.

Có nhiều sự phổ biến về trạng thái được đặt theo tên của riêng chúng- trên trang mạng này khoảng 25 hình thái khác nhau được phân loại. Những hình thể khác nhau của thạch anh thường được phân china thành hai nhóm lớn:

• Những tinh thể dạng lớn là những thứ tạo nên pha lê, như thạch anh tím, hoặc có một cấu trúc tinh thể vĩ mô. Khi người ta nhắc đến “thạch anh”, họ thường nghĩ đến thạch anh tinh thể lớn.

Pha lê cứng                   Xitrin                       Thạch anh lục              Thạch anh hồng

Thạch anh khói             Thạch anh hồng      Tử hoàng tinh thach     Thạch anh sắt

Thạch anh tím              Thạch anh xanh lá   Thạch anh sữa              Đá mắt hổ

Đá Aventurin               Đá mắt mèo              Thạch anh xanh           Đá mắt diều hâu

• Tinh thể kín hay vi tinh thể là những thứ không hiển thị những tinh thể khả kiến và có một cấu trúc dày đặc, như là đá mã não. Những tinh thể kín đôi khi được xếp nhóm cùng nhau theo họ chalcedony.

Chanxedon           Đá mã não          Đá cacnelian           Đá heliotrope

Đá lửa                  Thạch anh lục     Đá Chrysoprase         Đá phiến xilic

Ngọc thạch anh   Ngọc màu cam     Mã não dài

Bên cạnh những đa dạng trên, đôi khi những khác biệt về hình dạng về cấu trúc sinh trưởng cũng đáng chú ý. Chúng được định nghĩa theo hình thù chung và được đặt tên phản ánh sự giống nhau của chúng với những vật thể khác, như là thạch anh vua, thạch anh atiso hay thạch anh kim. Lưu ý rằng những phân loại này chỉ được dùng đối với những tinh thể thạch anh lớn.Nếu bạn biết hình dạng của đá mắt hổ và đá aventurine, bạn có thể sẽ bối rối khi tìm chúng trong nhiều tinh thể lớn. Để hiểu thêm về sự khác biệt giữa hai nhóm, cách tốt nhất là xem cách thức những tinh thể khác nhau hình thành trong tự nhiên.

 Nếu bạn đang tìm một trạng thái nhất định và không tìm chúng ở những đường dẫn trong bảng bên trái, hãy kiểm tra Bảng từ đồng nghĩa để xem liệu nó có phải là một từ đồng nghĩa của một số hình thái.

Sự hình thành

Thạch anh rất phong phú. Nó có thể được tìm thấy ở nhiều môi trường địa lý khác nhau, và hình dạng bên ngoài của nó phản ánh những điều kiện khác nhau mà nó trải qua trong quá trình hình thành.

Nhiều nơi trên bề mặt trái đất được bao phủ bởi thạch anh- cát còn dư lại trong quá trình phong hóa đá, do sức đề kháng vật lý và hóa học. Cùng với canxit, thạch anh là một trong số ít các khoáng sản tạo đá: đá quanzits và sa thạch. Mặc dù lượng lớn ẩn trong đá granites và những đá cùng họ, chúng vẫn chứa khoảng 5-50% thạch anh. Nhìn chung, vỏ cứng trái đất gồm khoảng 12% thạch anh, phần lớn trong số đó nằm ở vỏ đại lục. Bề mặt và tâm trái đất hoàn toàn không có thạch anh, và rat có khả năng mặt trên không có bất kỳ chút silic dioxit nào.

Công dụng

Những tinh thể thạch anh màu đã được dùng làm đồ trang sức từ lâu, nhưng phần lớn thạch anh được sử dụng như một thành phần của bê tông: cát thạch anh và sỏi thạch anh.

Thạch anh tinh khiết dùng để sản xuất kính thủy tinh, đồ gốm và các thiết bị hóa học. Kính thạch anh, còn được biết đến như “thạch anh nóng chảy”hay “silic dioxit nóng chảy” (được sản xuất bằng cách làm nguội nhanh thạch anh nóng chảy) có rất nhiều thuộc tính thú vị: hệ số giãn nở nhiệt thấp, nó trong suốt dưới tia tử ngoại, nó gần như trơ về mặt hóa học, và nó có thể tạo nên những sợi dây mảnh mà chắc được dùng trong các thiết bị vật lý.

Một ứng dụng nổi tiếng của thạch anh đó là công dụng như met máy dao động trong mạch điện ở đồng hồ và máy tính. Ví dụ một công dụng ít được biết đến đó là nó được dùng như một màng trong thiết bị siêu âm.

Tât nhiên, thạch anh là quặng chính của silic, được dùng trong mạch tích hợp (“vi mạch”) trong máy tính của bạn.

Cuối cùng, vận động không ngừng của thời đại mới và những văn hóa bí truyền có liên quan đã không ngừng (tái) tìm ra thạch anh, và có lẽ hầu hết các trang web về thạch anh trên mạng có liên quan đến việc tiếp thị tinh thể a và những tinh thể thạch anh khác cho các mục đích riêng.

Bởi tầm quan trọng về chuyên môn, sự phong phú và vai trò của nó trong quy trình địa chất, thạch anh có lẽ là khoáng chất được nghiên cứu nhiều nhất. Nhưng cho đến nay, không phải mọi thứ về thạch anh đều được hiểu rõ.

– Phạm Thị Hòa dịch