006. Hà đồ và Lạc thư hàm chứa những bí ẩn gì?

Trong Hà đồ có mười con số được biểu diễn bằng các chấm tròn trắng và đen. Các số do chấm trắng tạo thành là số lẻ, còn được gọi là “sinh số”, thuộc dương; các số do chấm đen tạo thành là số chẵn, còn gọi là “thành số”, thuộc âm. Sinh số đại diện cho xu thế sinh trưởng của vạn vật, thành số đại diện cho xu thế chín muồi của vạn vật. Tổng các số lẻ và số chẵn là 55. 55 đại diện cho “số của trời đất”, từ con số này có thể diễn hóa ra các con số của vạn vật.

    Mười chữ số này xếp thành một hình vuông. Số 1 chấm trắng và số 6 chấm đen ở phương bắc đại diện cho Huyền Vũ, thuộc Thủy; số 3 chấm trắng và số 8 chấm đen ở phương đông đại diện cho Thanh long, thuộc mộc; số 2 chấm đen và số 7 chấm trắng ở phương nam đại diện cho Chu tước, thuộc Hỏa; số 4 chấm đen và số 9 chấm trắng ở phương tây đại diện cho Bạch hổ, thuộc Kim; số 5 chấm trắng và số 10 chấm đen ở trung ương đại diện cho kỳ điểm của không gian và thời gian, thuộc Thổ.

    Chỗ đặc biệt của Hà đồ là nó dùng các nguyên tố đơn giản như các chấm trắng đen, tạo thành đồ hình thể hiện quy luật vũ trụ. Tinh tượng trên trời đối ứng với phương vị dưới đất, các phương vị

Từ âm dương tạo thành vạn vật, mà thuộc tính của năm phương vị này lại thể hiện hiệu ứng sinh khắc luân chuyển tuần hoàn. Đây chính là phương thức vận hành của vạn vật trong vũ trụ, cũng là bản nguyên của vũ trụ, do đó Hà đồ còn được coi là đồ hình vũ trụ bản thể tiên thiên.

    Lạc thư cũng như Hà đồ, dùng các chấm đen và trắng để tạo thành số lẻ và số chẵn, nhưng Lạc thư chỉ dùng chín con số. Lạc thư đặt các số lẻ thuộc dương ở các chính, gọi là “tứ chính”, tượng trưng cho bốn tiết Đông chí, Hạ chí, Xuân phân, Thu phân; đồng thời lần lượt đặt các số chẵn thuộc âm ở giữa mỗi hai hướng chính, nên có thêm bốn hướng đông bắc, đông nam, tây bắc, tây nam, gọi là “tứ ngung”, tượng trưng cho bốn tiết Lập xuân, Lập hạ, Lập thu, Lập đông. Những kí hiệu này được tổ hợp lại thể hiện sự lưu chuyển tuần hoàn của thời tiết trong một năm.

    Ngoài ra, chín con số này dù là cộng theo hàng ngang hay cộng theo hàng dọc, hay cộng theo hàng chéo cũng đều có tổng là 15. Sự cân bằng kì diệu này tượng trưng cho quá trình vận động chuyển hóa của âm dương sẽ phá vỡ cân bằng nhưng cuối cùng sẽ lại trở về cân bằng tổng thể. Đây chính là quy luật vận hành sau khi vũ trụ hình thành, vì thế Lạc thư còn được gọi là đồ hình vũ trụ hậu thiên.